Anderhalf miljoen mensen?

De vraag: Wat is correct: ‘Anderhalf miljoen mensen heeft moeite met lezen’ of ‘anderhalf miljoen mensen hebben moeite met lezen?’

Van: Josien van Dijkhuizen, communicatiemedewerker bij Vilans, kennisinstituut voor de langdurende zorg.

Waarom? ‘Ik ben bezig met het filmpje Zorg in het vizier, een filmpje met feiten over en ontwikkelingen in de langdurende zorg.  Toen ik daarin de zin zag ‘anderhalf miljoen mensen hebben moeite met lezen’, begon ik te twijfelen. Voor mijn gevoel kun je ook zeggen dat anderhalf miljoen enkelvoud is en dat het daarom ‘Anderhalf miljoen mensen heeft moeite met lezen’ zou moeten zijn.’

Het antwoord: Beide vormen zijn mogelijk. Als de nadruk ligt op het aantal, heeft ‘anderhalf miljoen mensen heeft moeite’ de voorkeur; maar als de nadruk op de mensen ligt, is anderhalf miljoen mensen hebben ook mogelijk.

Miljoen wordt, net als miljard, meestal niet tot de telwoorden gerekend; het is een zelfstandig naamwoord. Dat blijkt ook uit het feit dat miljoen kan worden voorafgegaan door een lidwoord en een meervoudsvorm heeft. Het behoort tot de categorie van zelfstandige naamwoorden die een rekeneenheid aanduiden en na een bepaald hoofdtelwoord en na hoeveel, zoveel en een paar doorgaans geen meervoudsvorm krijgen, maar enkelvoudig blijven: een paar miljoen. Andere voorbeelden van deze categorie zelfstandige naamwoorden zijn euro, kilo, liter, meter en procent.

Meestal wordt het woord echter gevolgd door een nadere specificatie, uitgedrukt door een ander zelfstandig naamwoord: euro, liter, mensen, slachtoffers enzovoort. Zelfstandige naamwoorden als euro, liter en dergelijke behouden na miljoen, net als na een telwoord, meestal de enkelvoudsvorm. Als het zelfstandig naamwoord meervoudig is, kan de persoonsvorm dus ook in het meervoud worden gesteld. Datzelfde onderscheid speelt een rol als bij de kwestie Een aantal mensen is of Een aantal mensen zijn.

Waarvoor gekozen? Josien van Dijkhuizen: ‘Haha, jullie moeten maar naar het filmpje kijken. Het is anderhalf miljoen mensen hebben moeite met lezen geworden, wij vonden dat het in dit geval echt moest gaan om de mensen die moeite hebben met lezen.’