" 
Grote prijs, grand prix en grand slam
Prestigieuze sportwedstrijden in het paardrijden, het wielrennen, de atletiek en de motor- en autosport worden vaak aangeduid met de term grote prijs of grand prix. In de naam van een specifieke wedstrijd mag dat ook met hoofdletters geschreven worden. De ruiter die de Grote Prijs van Aken wint, krijgt aandacht in Studio Sport, net als de coureur die de Grand Prix van Melbourne op zijn naam weet te schrijven.
Groteprijswinnaar past dus keurig in het rijtje dodehoekspiegel, grotemensenwereld en langeafstandsloper.
Tot zover de overeenkomsten, nu de verschillen. Die komen naar voren als we samenstellingen gaan maken. De winnaar van een grote prijs is volgens de gangbare spellingregels een groteprijswinnaar, geheel in overeenstemming met de regel dat we samenstellingen in het Nederlands helemaal aan elkaar schrijven. Groteprijswinnaar past dus keurig in het rijtje dodehoekspiegel, grotemensenwereld en langeafstandsloper.
Woordgroepen uit andere taal
De winnaar van een grand prix is echter een grand-prixwinnaar, met een koppelteken tussen de beide delen van het eerste woord. Er wordt in onze spelling namelijk een uitzondering gemaakt op de regel om samenstellingen aan elkaar te schrijven wanneer ze gevormd worden met woordgroepen die uit een andere taal komen. En aangezien we grand prix uit het Frans hebben overgenomen, is dat zo’n geval. Vergelijkbaar met grand-prixwinnaar zijn woorden als ad-hocbeslissing, panna-cottapudding en pro-formazitting.
Uitzondering: Engelse woordgroepen
Tot zover is het allemaal nog redelijk overzichtelijk: een samenstelling met een inheemse woordgroep als grote prijs schrijven we helemaal aan elkaar, een samenstelling met een van oorsprong uitheemse woordgroep als grand prix schrijven we met een koppelteken. Dat moet voor de meeste taalgebruikers nog wel te doen zijn. Toch is ook hierop een uitzondering, en die maakt het allemaal toch wel wat ingewikkeld. We schrijven namelijk geen koppelteken in samenstellingen met een uitheemse woordgroep als die uit het Engels komt. Engelse woordgroepen behandelen we in samenstellingen net zoals Nederlandse. Dus noemen we een speler die de vier belangrijkste tenniswedstrijden van het jaar wint (de zogeheten grand slam), een grandslamwinnaar, zonder koppelteken. Dezelfde regel geldt voor woorden als hightechbedrijf, lowbudgethotel en worstcasescenario.
Wat vindt u?
Zonder nu meteen de revolutie te willen prediken, vraag ik me af of de tijd inmiddels niet rijp is om met elkaar na te denken over hoe we verder willen gaan met spelling. Niet om de regels te veranderen, dat is niet de bedoeling, maar als er minder uitzonderingen zouden bestaan, zou de hoofdregel best eens duidelijker kunnen zijn, en daardoor makkelijker leerbaar. Als we groteprijswinnaar en grandslamwinnaar kunnen schrijven, moet het toch niet onmogelijk zijn om met droge ogen grandprixwinnaar te schrijven. En ook met spellingen als adhocbeslissing, pannacottapudding en proformazitting is toch eigenlijk niets mis. Wat vindt u?
Reactie toevoegen