Peter Slager van BLØF: 'Ik ga op zoek naar het vonkje'

Een nieuw nummer kan op allerlei manieren ontstaan, vertelt de Zeeuwse bassist. Soms is er eerst een tekst, een andere keer begint het met de muziek. Peter Slager: 'We hebben alle werkwijzen en volgordes wel een keertje gebruikt. De methode maakt niet uit. Het gaat altijd om: wat geeft het vonkje? Onze doorbraak was het nummer Liefs uit Londen, in 1998. Dat nummer bestond al twee jaar. Ik had de tekst geschreven als een vingeroefening en had niet het idee dat het nummer iets kon worden. Het is een ballad, niet bepaald rock-'n-roll. En we wilden in die tijd heel graag een rockband zijn. We hebben lang getwijfeld of we het moesten opnemen.'

'De tekst is altijd moeilijker dan de muziek'

Maar Liefs uit Londen sloeg aan en Slager werd de vaste tekstschrijver van de band. 'De tekst is altijd moeilijker dan de muziek', vindt hij. 'Niet alleen moet je in de huid kruipen van degene over wie het nummer gaat - ook als je daar zelf heel ver vanaf staat - maar je moet ook nog eens communiceren met een publiek. Je wilt dat mensen zich zo veel mogelijk identificeren met het lied. Schrijven is wat dat betreft niet puur iets in je eigen hoofd. Bij schrijven moet je vooral nadenken hoe de ander de tekst ervaart.'

Dat klinkt misschien als een commerciële, marketinggedreven aanpak. Maar daar wil de tekstschrijver van BLØF niets van weten. 'Communiceren met een publiek hoort ook bij autonome kunst. Als je niet over je publiek nadenkt, krijg je semiliterair gewauwel.'

De bassist laat een kleine stilte vallen, en voegt er dan aan toe: 'Dat vinden sommige mensen van onze nummers trouwens nog steeds. Wat dat betreft, leer je ook heel snel dat je nooit voor iedereen schrijft. Je bereikt altijd maar een selecte groep. De kunst is te ontdekken welke groep dat is.'

Soepele zinnen

Als de schrijver van een liedtekst er al in slaagt om zich in te leven in het onderwerp van het nummer én met dat onderwerp een snaar weet te raken bij een publiek, dan is er nog een factor waar hij rekening mee moet houden: de zanger. 'Ik zing mijn teksten niet zelf – dat doet onze zanger, Paskal. En als hij zegt: "Dit krijg ik niet lekker uit mijn bek", dan moet ik het aanpassen. Want als Paskal het niet lekker kan zingen, dan communiceert het ook niet goed met het publiek.'

Dat is soms een pijnpuntje voor de tekstschrijver. 'Ik hecht heel erg aan de correctheid van taal. Ik erger me aan het verkeerd gebruiken van als en dan, of me en mijn. Ik weet: taal is als een levend organisme. Ze verandert constant. En het is slechts een kwestie van tijd voor zo'n verbastering wordt opgenomen in het Groene Boekje. Taal conformeert zich aan haar gebruikers. Dat is ook goed. Ik noem mezelf wel eens een flexibele taalpurist: ik hecht aan correctheid, maar begrijp ook dat taal verandert.'

Dichterlijke vrijheden permitteert Peter zich toch niet graag. Tijdens zijn studie Nederlands heeft hij zich onder andere bezig gehouden met poëzieanalyse. 'Dan leer je over stijlfiguren en binnenrijmen, over klanken die passen en totaal niet passen. Daar heb ik veel van opgepikt.' Maar het maakt hem ook kritisch. 'We hebben een nummer dat Doe alsof je gek bent heet. Dat nummer is niet zo bekend; we hebben het één keer live gespeeld. In de tekst zaten de woorden 'gepropt' en 'gestopt'. Paskal kreeg 'gepropt' niet lekker uit zijn mond. Dus veranderden we dat ook in 'gestopt'. Dan heb je dus twee keer 'gestopt'... en dat rijmt niet. Dat is een dichterlijke vrijheid die we ons hebben veroorloofd. Het rijm klopt niet, maar het is op die manier wel beter zingbaar.'

‘Als ik boos ben, val ik terug op het Zeeuws'

Slager is de tekstschrijver die in de huid kruipt van degene die wordt bezongen, van degene die ernaar gaat luisteren en degene die het moet zingen. Geen simpele opgave. En dat dan ook nog in het Nederlands. 'Dat is nog moeilijker, want in je moedertaal ben je naakter. Ga je dieper. In het Engels kom je overal wel mee weg. Het klinkt al snel lekker en het raakt je niet zo. Maar in het Nederlands voel je meteen als iets niet klopt. Je moedertaal komt veel directer bij je binnen dan een andere taal.'

De tekstschrijver en bassist ontdekte dat vooral toen BLØF het album Umoja maakte. Voor dat album reisde de band de wereld over en maakte muziek met muzikanten uit landen als Cuba, Kenia, Japan, Rusland, India en Argentinië. 'En dan ontdek je: taal is bij uitstek de identiteitsbepaler. Muziek laat zich wel mengen. Maar iemand diep raken, dat kan maar in één taal: die waarmee je bent opgegroeid. Een Japanse journaliste vroeg aan mij: wat maakt jou nou Nederlands? En hoe ik er ook over nadacht, ik merkte dat er maar één antwoord was: het Nederlands. Dat is wat van mij een Nederlander maakt. Al het andere is veel minder vastomlijnd. Je moedertaal is wat je je identiteit geeft.'

Zeeuwse band

Maar is dat voor BLØF dan het Nederlands of het Zeeuws? 'We zijn een Zeeuwse band, maar we doen nadrukkelijk niets met Zeeuwse dialecten', zegt Peter. 'Naarmate ik ouder word, vind ik dat wel eens jammer. Ik kom van Schouwen-Duiveland en ik zie dat het dialect daar uitsterft. En dan denk ik geregeld: ik zou er nog iets mee moeten doen, al was het maar om het vast te leggen. Maar dat kan niet binnen BLØF om de simpele reden dat ik de enige dialectspreker ben. Paskal zou het nooit geloofwaardig kunnen zingen. Maar misschien zou ik er zelf eens iets mee moeten doen. Nu ik erover denk: als ik écht geëmotioneerd raak, als ik boos of verdrietig ben, dan spreek ik geen Nederlands. Dan val ik in mijn hoofd terug op het Zeeuws.'