" 
Taal is zeg maar echt ons ding
Sinds half januari draait de film Taal is zeg maar echt mijn ding in de Nederlandse bioscopen. De film is geïnspireerd op de gelijknamige bestseller van Paulien Cornelisse. Taal leeft. Het Nederlands is continu in beweging en ongemerkt sluipen er nieuwe woorden, zinnen en uitdrukkingen in ons taalgebruik. In de film passeren vele taaltoepassingen de revue.
Taal is natuurlijk niet alleen maar een ding van Paulien Cornelisse. Er zijn talloze mensen die er ook zo’n bijzonder gevoel voor hebben. Vier van hen vertellen wat de Nederlandse taal hun heeft gebracht en welke talen zij nog graag willen leren.
Partituur
Els de Schepper, actrice, cabaretière, schrijfster en zangeres: ‘Nederlands (Vlaams) is mijn moedertaal. Het geeft me altijd plezier om in mijn teksten een muzikaal ritme te steken. Om van deze - voor vele anderstaligen lastige - taal een vloeiend geheel te maken, probeer ik van mijn theaterteksten altijd een soort partituur te maken, waarin intonatie, ritme, tempo en het gebruik van nuance een rol spelen. Pas als ik de diepte van een tekst voel, komt hij over.
‘Als je een taal door en door kent, dan begrijp je ook meer van wat culturen drijft.’
Arabisch, Chinees en Spaans zijn wereldtalen die ik helaas niet beheers. Deze talen zouden mij makkelijker met andere culturen in contact kunnen brengen. Als je een taal door en door kent, dan begrijp je ook meer van wat culturen drijft. Daarom zijn vertalingen zo moeilijk, je verliest vaak een stuk diepgang en finesse.’
Wonderschone taal
Johan Fretz, schrijver van Onder de paramariboom, een roadtrip door Suriname: ‘Het Nederlands is een wonderschone taal. Uniek, want zowel rond als hoekig, dat hebben niet veel talen. Sommigen vinden de taal te hard, maar ik vind het juist een heel muzikale taal. En daarom ook de mooiste taal om in te schrijven. Schrijven in je moerstaal. Alleen al dat woord vangt goed hoe mooi en direct het Nederlands is: moerstaal.
‘Moerstaal, alleen al dat woord vangt goed hoe mooi en direct het Nederlands is.’
Ik zou graag vloeiend Spaans spreken. Eerlijk gezegd niet omdat ik het zo’n mooie taal vind, ik vind Italiaans, Frans en ook het Braziliaanse Portugees eigenlijk mooier, maar Spaans is een taal die in zoveel landen wordt gesproken. Reizend door Zuid- en Midden-Amerika zou ik betere gesprekken willen voeren dan Hola, todo bien? Si, si, claro!’
Doe normaal dan …
Monika Knottnerus, filmproducent en mede-eigenaar van videoproductiehuis PRezz: ‘Ik geloof dat elke taal een andere visie op het leven is. Ik groeide op in Polen en studeerde daar Engels en Nederlands. Het Nederlands heeft mijn ogen voor bepaalde concepten geopend. Neem bijvoorbeeld het woord gezellig. Zo’n woord bestaat in het Pools niet. Je moet het met meerdere woorden omschrijven, en dan nog begrijpen de Polen de essentie niet helemaal. Maar ook zesjescultuur, doe normaal dan en hoofd boven het maaiveld zijn lastig uit te leggen.
‘Ik spreek zes talen’
Ik spreek zes talen: Pools (mijn moedertaal), Nederlands en Engels vloeiend. En verder Frans, Russisch en Duits in mindere mate. Talen die ik ooit nog wil leren zijn: Deens, omdat ik van de Scandinavische cultuur houd en veel Scandinavische films kijk. Italiaans, omdat het mooi klinkt en ik het graag met mijn Italiaanse vriendinnen wil spreken. Chinees, omdat het zo anders is en de klanken apart zijn. Hebreeuws, door mijn interesse in de Joodse cultuur. Tot slot wil ik mijn Duits graag verbeteren, omdat ik vaak in Duitsland kom.’
Gefascineerd door structuur
Miet Ooms, vertaler Engels-Duits naar het Nederlands en expert in taalvariatie: ‘Het Nederlands heeft me veel plezier gebracht, als communicatiemiddel en via de literatuur. Daarnaast ben ik door het Nederlands en de talen die ik op school leerde (Latijn, Frans, Engels, Duits) naast elkaar te leggen, gefascineerd geraakt door de structuur van talen. Waar lijken ze op elkaar, hoe werkt de ene taal, hoe werkt de andere? Daardoor ben ik Germaanse talen gaan studeren en heb ik enkele jaren als redacteur van wetenschappelijke dialectwoordenboeken gewerkt. Ook in mijn huidige beroep speelt het Nederlands een cruciale rol: ik vertaal teksten naar het Nederlands, houd lezingen over de variatie in het Nederlands en als hobby maak ik taalkaarten voor het Nederlandse taalgebied.
‘Als hobby maak ik taalkaarten voor het Nederlandse taalgebied’
Graag zou ik het Kroatisch nog beheersen, omdat ik een sterke band met Kroatië heb en graag met de mensen daar in hun eigen taal wil praten. Maar ook Japans en Turks, omdat de structuur en de grammatica van die talen zo uitdagend anders is dan het Nederlands.’
Taalunie en grensverkeer van Nederlandstalige cultuur
Dat boeken van Vlaamse auteurs in Nederland worden gelezen en andersom, daar kijken we niet van op. Toch blijkt dat het aanbod nog verder gestimuleerd mag worden. Een onderzoek van de Taalunie naar literair grensverkeer toont aan dat boeken van schrijvers van eigen bodem toch nog voorrang krijgen: http://taalunieversum.org/publicaties/begrensd-literair-grensverkeer.
Dit onderzoek is een vervolg op het rapport ‘1 + 1 = zelden 2’ waarin wordt onderzocht of er drempels zijn voor grensverkeer: http://over.taalunie.org/wat-doet-taalunie/activiteiten/literair-grensverkeer.
Heel wat zeldzamer is het dat Nederlandstalige films aan beide kanten van de landsgrens te zien zijn. De film Taal is zeg maar echt mijn ding wordt bijvoorbeeld niet uitgebracht in Vlaanderen. De Taalunie onderzoekt op dit moment wat er nodig is om ‘grensverkeer’ te stimuleren op het gebied van muziek, en zo meer mensen te kunnen laten profiteren van de Nederlandstalige cultuur van de buren. In de toekomst gaat de Taalunie ook mogelijk kijken naar andere vormen van Nederlandstalige cultuur, zoals films.
Reactie toevoegen