De vraag: handvatten of handvaten?

De vraag: In het oude Groene Boekje  is het meervoud handvatten, in het nieuwe staat naast handvatten ook handvaten. Op grond waarvan deze verandering?

Van: dr. Willy Vrijlandt (87) uit het Drentse Paterswolde. De oud-voorzitter van het College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen is in 2010 gepromoveerd op een onderzoek naar schaalvergroting in het hbo. Zijn promotor was een historicus en omdat dat onder Letteren valt, mag hij zich doctor in de Letteren noemen. ‘Die status verplicht mij af en toe te handelen alsof ik nu echt de hele dag mij met taalzaken bezig houd’, schrijft hij.

Waarom: In een publicatie van de gemeente Tynaarlo is hij als meervoud van ‘handvat’ ‘handvaten’ tegengekomen. Persoonlijk vindt hij handvatten mooier. ‘En eigenlijk ook logischer want vat als handgreep is verschillend van vat als ton of drum.’

Het antwoord: ‘Handvaten’ en ‘handvatten’ zijn allebei correct. Omdat ‘handvatten’ de oudste vorm is, krijgt dat meervoud nog vaak de voorkeur. Een ‘vat’ in de betekenis van ‘greep’ (met als meervoud ‘vatten’) komt alleen nog voor in vaste verbindingen als ‘ergens vat op krijgen’; vat (met als meervoud ‘vaten’) in de betekenis van ton, klinkt daarom vertrouwder en is daarom meer ingeburgerd geraakt. Het meervoud handvaten is overigens niet nieuw: het kwam ook al voor in de achttiende eeuw. Voor meer toelichting, zie de Taaladviesdienst van Onze Taal (Klik hier).