Lesgeven in India: 'Wifi op de campus maar douchen met een emmer'

Waarom zijn je studenten aangetrokken door het Nederlands?

Ze zijn nieuwsgierig naar deze voor hen exotische taal. Sommigen kennen wat voetballers of schilders, weten iets over tulpen en windmolens of vinden de fietscultuur interessant. Ze zien de taal als een manier om zich te onderscheiden van andere studenten, want ze hopen allemaal op een goede baan bij een internationaal bedrijf. De studenten geschiedenis zijn met name geïnteresseerd in het koloniale verleden van India (Nederland had handelsposten aan o.a. de zuidkust van India) en willen Nederlandse documenten kunnen lezen voor hun onderzoek. Wat ook meespeelt is dat mijn lessen anders zijn dan die van de meeste collega's hier. We praten veel en doen interactieve oefeningen en taalspelletjes. Dat spreekt ze erg aan.

Een taal leren komt nou eenmaal niet zomaar aanwaaien.

Je hebt een gloednieuw programma opgezet aan de Jawaharlal Nehru University in New Delhi. Hoe verloopt dat?

Ja, het is het eerste in zijn soort in India. Dit is pas het tweede jaar Nederlands - vooralsnog alleen als bijvak. Dat betekent dat ze naast hun hoofdrichting 4 uur colleges Nederlands hebben (2 x 2u). In de nieuwe groep zitten 27 studenten - ik heb er zelfs een paar moeten weigeren omdat de groep te groot werd. Er zijn nu 9 derde semester studenten. Interesse is er dus zeker, maar alleen de studenten die bereid zijn te werken houden het vol. Een taal leren komt nou eenmaal niet zomaar aanwaaien.

Het leven in India vergt ongetwijfeld enige aanpassing. Merk je dat ook in het lesgeven?

De eerste les gaan de studenten staan als ik het lokaal binnenkom en word ik begroet met een “Good afternoon, Ma'am”: een rare gebeurtenis als je dat niet gewend bent. Op hun beurt kijken de studenten mij met grote ogen aan als ze van mij moeten rondlopen om elkaar vragen te stellen of als we een oefening buiten doen, omdat ik meer ruimte nodig heb om met hen een levende klok te vormen. Maar al gauw raken ze gewend aan mijn manier van lesgeven.

Vorig jaar liet ik de studenten beelden van de Nationale Dodenherdenking op de Dam zien en ze vroegen hoe laat de ceremonie plaatsvond. Ik vertelde dat de twee minuten stilte om 20u worden gehouden. Tot drie keer toe kreeg ik de vraag of het in Nederland dan middag was. Ik kon maar niet begrijpen waarom ze zo'n moeite hadden te begrijpen dat het 's avonds plaatsvond, totdat er een zei: "Maar het is nog licht?". In India is het immers altijd donker om 20u …

Een leuke anekdote: onlangs kwamen verschillende NS-abonnementen ter sprake in de les over openbaar vervoer. De studenten moesten erg lachen om het “Dal Vrij” abonnement, omdat “dal fry” hier een bekend gerecht is met linzen. Soms gebruiken ze ook woorden die in Indiaas Engels heel normaal zijn, zoals lakh, wat 100.000 betekent. Ze zijn dan heel verbaasd dat ik niet begrijp wat ze bedoelen.

Is het een opgave om er alleen voor te staan?

Wat ik erg fijn vind als enige docent Nederlands is dat ik letterlijk kan doen en laten wat ik wil. Ik bepaal het volledige curriculum en heb dus alle vrijheid om nieuwe dingen uit te proberen en aan te passen wat mij niet zint. Studenten en collega's komen bij mij aankloppen met heel uiteenlopende vragen over het Nederlandse taalgebied, wat het werk erg afwisselend maakt. Daar staat tegenover dat je plotseling ‘specialist’ moet zijn in vanalles, van 17e eeuwse Nederlandse schilderkunst tot het onderwijssysteem in Vlaanderen. Soms mis ik het toch wel om te kunnen overleggen met collega's.

Kennis van de cultuur is essentieel als je de taal leert.

Hoe breng je in je lessen de Nederlandstalige cultuur onder de aandacht?

Kennis van de cultuur is essentieel als je de taal leert. 95% van mijn studenten is nog nooit in het buitenland geweest en dan is het natuurlijk moeilijk voor te stellen hoe het er in een ander land aan toegaat. Ik probeer veel te vertellen over Nederland en België en laat ook veel beelden zien (tv-programma's, documentaires, clips). Ik laat ze oefeningen maken waarbij ze informatie moeten opzoeken op websites en we behandelen wekelijks het jeugdjournaal. Daarnaast nodig ik regelmatig gasten uit, bijvoorbeeld Nederlandse en Belgische studenten die tijdelijk in India studeren, aan wie de studenten vragen kunnen stellen. En ja, natuurlijk hebben we jaarlijks een Sinterklaasfeestje!

Als taalkundige ben ik gefascineerd door talen en met name de manier waarop je in talen de cultuur en gebruiken van de mensen die de taal gebruiken, kunt terugvinden. Aan deze universiteit kom ik studenten uit heel India tegen, die mij op hun beurt veel leren over hun land. Ik probeer hen iets bij te brengen over het leven bij ons en hen via de taal een kijkje te laten nemen in een andere cultuur. Zelf maak ik door het leven in een vreemd land en vooral door de gesprekken met studenten een vergelijkbaar proces door.

Hoe was het om zelf in een vreemde cultuur te gaan wonen en werken?

Ik was nog nooit in India geweest, wist weinig over de cultuur en riep al tijden dat het goed zou zijn om weer eens een nieuwe taal te leren. Dus leek het mij een geweldig avontuur. Ik ben bezig Hindi te leren maar het vlot nog niet erg. Het is heel lastig om het woordbeeld te onthouden. Ik denk echter dat het heel goed is om dit als docent te ervaren, omdat je je dan realiseert hoe moeilijk het kan zijn een vreemde taal onder de knie te krijgen.

De universiteitscampus is een groene oase in Zuid-Delhi met alle mogelijke voorzieningen. We delen de campus met pauwen, papegaaien, stekelvarkens, antilopen, en massa’s straathonden en –katten. Het leven hier kan een rare mix zijn van ouderwets en modern. We hebben een talenlab met computers, terwijl de elektriciteit regelmatig uitvalt en de duiven door de open gangen vliegen. Er is wifi op campus en de studenten lopen met hun smartphone rond, maar je doucht met een emmer water en het gras wordt gemaaid met een soort zeis. Tijd is een rekbaar begrip, vrije dagen kunnen plotseling verschuiven en we horen pas twee weken van tevoren wanneer het semester eindigt en de examens plaatsvinden. Ik heb studenten die amper Engels spreken, hoewel de voertaal aan de universiteit Engels is en studenten voor wie Nederlands hun zesde taal is. Kortom: je verveelt je nooit hier in India!